Modası Hiç Geçmeyen Sneakerların Tarihi

Birbirinden renkli tasarımları, ayakları saatlerce rahat tutan özel tabanları ile sneakerlar tüm dünyada popülerliğini arttırıyor. Kanvas, polyester, yün, deri, kumaş, file, kauçuk, köpük gibi değişik malzemelerden üretilen spor ayakkabılar her yaştan kullanıcının favorisi. Eskiden yalnızca spor kıyafetlerle tercih edilen eğlenceli sneakerları şık eteklerin, takım elbiselerin, hatta bazen gelinliklerin altında bile görebiliyoruz. Spor ayakkabıların bu kadar sevilmesini sağlayan birden fazla sebep var. Bu sebeplerin sıralaması kişiden kişiye değişse de rahatlıklarını ve çok yönlü kullanım özelliklerini en önemliler arasında sayabiliriz. Hemen her kıyafetle uyum sağlayan sneakerlar ayağınızdaysa gün boyu oradan oraya yürüyüp farklı planlar yaparak saatlerce dışarıda kalabilirsiniz. Tüm dünyada trend haline gelen rahat giyim modasının önemli bir parçası olan sneakerlar yüzlerce seçenekle karşımıza çıkıyor. Sadece sneaker üretimi yapan markaların haricinde perakende sektöründe yer alan birçok global marka da koleksiyonuna farklı sneaker modelleri eklemiş durumda. Pekiyi insanların bu kadar çok talep gösterdiği sneakerlar nasıl bu kadar popüler oldu? Sorunun cevabı yazının devamında…

Sneaker Ne Demek?

Sneaker, İngilizce kökenli olup dilimize değişmeden yerleşen yüzlerce yabancı kelimeden biri. Spor ayakkabı aramalarında Türkiye genelinde öne çıkan anahtar sözcük. Karşılığı spor ayakkabı olan sneaker terimi ilk kez 19. yüzyılda ortaya çıkmış. O dönemdeki tenis ayakkabılarının lastik tabanları son derece sessiz olduğu için çocuklar bu ayakkabılarla birine gizlice yaklaşmanın (Sneak up on someone) çok kolay olduğu düşünmüş. Ayakkabılar bu nedenle sneaker adını almışlar. Hikaye bu haliyle 1887’de, The Boston Journal’da yer alıyor. Sonra ise sneaker ismini tüm dünya kullanıyor.

Sneakerlar Ne Zaman Doğdu?

Şu an sayısız renk ve özellikte üretilen sneakerlar 1870’te Birleşik Krallık’ta doğdu. Plimsoll (bez ayakkabı) lakabıyla bilinen kanvas ayakkabılar ince lastik tabanlara sahipti. Zaman içinde tabanlarının tutuş özelliği geliştirilen ayakkabıların kullanım alanı yaygınlaştı. Sneaker sektöründeki büyük oyuncular sahneye çıkmadan önce pek çok spor dalında ve okullarda kullanıldılar. Bir dönem İngiliz Ordusu da plimsoll giyiyordu. 1892’de Amerika kendi lastik tabanlı ayakkabılarını üretti. 1907’de ilk basketbol ayakkabıları tasarlandı. 1916’da Keds, sonraki sene ise Converse oyuna girdi. Converse’in 1922’de piyasaya çıkardığı Chuck Taylor imzalı ayakkabılar 1970’lere kadar çok sattı. 1924’te Dassler markası ile günümüzün en büyük ikinci spor giyim markası adidas’ın temelleri atıldı. 1949’da iki kardeşin ayrılığından iki dev marka doğdu: adidas ve Puma. 1964’te Japon Onitsuka Tiger’ı ABD pazarına sokan Bowerman ve Knight ikilisi 1972’de dünyanın en büyük spor giyim markası Nike’ı kurdu. Nike’ın kuruluşuyla birlikte sneakerların yükselişi başladı.

Profesyonel Kullanımdan Günlük Hayata Geçiş

Sneakerların ilk üretilme sebebi performans odaklıydı. Koşu, futbol ve basketbol için kullanılan ayakkabılar atletlerin ihtiyaçlarına göre tasarlanıyordu. Ünlü sporcular o dönemde üretilen sınırlı sayıdaki ayakkabıları birçok farklı müsabakada giydiler. Tutuş özelliği sağlayan, ayağı saran performans ayakkabılarının rahatlığı spor salonlarının dışında da ilgi çekmeye başladı. Üretici markaların sayısı arttıkça rekabet artıyordu. Ayakkabıları pazarlamak için farklı yöntemler gerekmeye başlamıştı. Ünlü atletlerle anlaşarak ayakkabıları daha geniş kesimlere tanıtma fikri ortaya çıkmıştı. Çeşitli billboard reklamlarının yanında dünyaca ünlü Hollywood yıldızları da sneaker çılgınlığını sinema olan her yerde yaymaktaydı. Sneaker kültürünün önemli merkezlerinden biri olan Amerika Hollywood’a ek olarak sahnedeki en büyük ve en yetenekli oyuncuya sahipti: Nike. Nike tek başına yapmadıysa da sneaker kültürünü dünyaya tanıtmaktaki rolü büyüktü. Yıldız sporcularla yaptığı sponsorluk anlaşmaları, çıkardığı imza koleksiyonları ve Hollywood yapımlarında dünyaya tanıttığı modelleriyle hemen herkese sneaker kullanımını aşılıyordu. Performans odaklı ayakkabılar yavaş yavaş ikonik modellere dönüşerek günlük hayata yerleşiyordu. Basketbol sahalarından sokağa çıkan sneakerlar hip-hop ve rap dünyasına eşlik ederken kolejler rengarenk spor ayakkabılar giyen gençlerle doluydu. Seyirciler kült Hollywood filmlerinde izledikleri ayakkabıları almak için mağazalara koşuyordu. 80’lerde basketbol ve kaykay modasının yükselişi ile efsanevi modeller doğdu. Basketbolun en parlak yıldızlarından Michael Jordan ile Jordan tarihi başladı. İkonik Nike SB Dunk’lar geldi. Nike’ın en çok satan modelleri Air Force 1 ve Air Max’ler de yine 80’lerde sahneye çıktı. Bazıları performans odaklı üretilmeye devam eden bu modeller şu an çeşitli iş birliği ve retro tasarımlarla karşımıza çıkıyor.

Sneakerları Bu Kadar Popüler Yapan Nedir?

Yazının başında bahsettiğimiz gibi, bir ürünü popüler yapan birden fazla sebep vardır. Bununla birlikte kullanım detaylarını bir yana koyduğunuzda iyi reklam bir ürünü en üst seviyelere taşıyan en iyi araçtır. Sneakerlar tüm dünyada hiç olmadığı kadar popüler. Rahatlık ve şıklığı bir arada sunma özelliği sayesinde çok tercih edilen ayakkabılar için ünlü dünyasının rolünden de bahsetmek lazım. Son dönemde kullanıcı sayısı belirgin şekilde artmış olan sosyal medya platformlarında milyonlarca takipçisi olan ünlüler var. Bu ünlülerin içinde bulunduğu iş birliği anlaşmaları sayesinde günde binlerce ayakkabı reklamı yapılıyor. Çoğu zaman standart ürün reklamlarından daha fazla başarı getiren bu tanıtımlarda insanlar beğendiği ünlülerin giydiklerini takip ediyor. Takip etmekle kalmıyor, onlarla aynı giyinme çabasına giriyor. Bu da doğal olarak sneaker talebini ve kullanım sıklığını arttırıyor. Hailey Bieber, Jennifer Lopez, Travis Scott, Kanye West, Kendall Jenner, Zayn Malik, Gigi Hadid gibi ünlüler en çok takip edilenler arasında. Bu isimler aynı zamanda en renkli sneaker kullanıcılarından da sayılabilirler. Bu durumda kullanım alanının fazla olması ve rahatlık sunmasının yanında kusursuz pazarlama yöntemleri de sneakerların popülerliğini yükselten nedenler arasında diyebiliriz.

Sizin En Sevdiğiniz Nike Sneaker Hangisi?

Sneaker pazarı oldukça büyük. Yerel ve global üreticilerin yanında üretim ve satış sayısı olarak Nike hep birinci sırada. Bunun sebebi Nike’ın hem kullanıcılarına kaliteli ürünler sunması hem de sınırsız pazarlama gücü. İster sadelikten hoşlanın ister iddialı renkleri tercih edin, mutlaka kendinize uygun bir Nike sneaker bulabilirsiniz. Klasik sevenler için düz beyaz Nike Air Force 1 seçeneği her dönem en çok satan modellerden biri. Rengarenk ve benzersiz tasarım detaylarıyla SB Dunk’lardan almak isterseniz seçmekte zorlanacağınız kadar çok çeşit göreceksiniz. Air teknolojisinin ekstra konforunu ayak tabanlarınızda hissetmek isterseniz Nike Air Max’lerin son çıkan modellerine bakabilirsiniz. Eğer eskiye dönük modellerle nostalji yapmak istiyorsanız Cortez hep sizinle. Basketboldan hoşlanan ve günlük hayatta da spor giyinmeyi seven biriyseniz Jordan’ların arasından istediğiniz modeli seçebilirsiniz. Ne istediğinizi biliyorsanız modası asla geçmeyen sneakerların arasından kendi modelinizi bulmanız çok kolay. Dünya literatüründe onlarca isme sahip sneakerlar artık sadece spor için kullanılan ayakkabılar değil, ayrı bir kültürün parçası. İster mini elbisenin altına giyin, ister kumaş pantolonla kullanın, kendi tarzınızı yansıtarak hem rahat hem de çok ‘cool’ olacaksınız.